Zakupoholizm to uzależnienie od zakupów, które objawia się trudnym do pohamowania przymusem nabycia określonej usługi lub produktu, mimo braku jasnej potrzeby jego posiadania. Czy w czasach, gdy dokonywanie zakupów, w szczególności on-line, jest tak powszechne, zakupoholizm nadal jest zagrożeniem? Na jakie objawy tego nałogu warto zwrócić uwagę i kiedy szukać pomocy u specjalisty? Oto kilka aspektów, które warto poznać w tym zakresie!
Czym jest uzależnienie od zakupów?
Dzisiejszy świat nie istnieje bez zakupów – także tych dokonywanych za pośrednictwem internetu. W ten sposób zdobywamy nie tylko produkty pozwalające nam zadbać o podstawowe potrzeby, wyposażenie domu czy prezenty, ale także realizujemy usługi – rezerwujemy loty, wizyty w salonach kosmetycznych czy hotele. Uczucie chwilowej przyjemności związanej z nowym nabytkiem jest naturalną reakcją organizmu – problem pojawia się jednak wtedy, kiedy dążenie do uzyskania tego stanu zaczyna przejmować kontrolę nad codziennością. Wówczas mowa o uzależnieniu behawioralnym, określanym jako zakupoholizm, oniomania lub kompulsywne kupowanie.
Jakie są przyczyny uzależnienia od zakupów?
Osoby, u których rozwija się nałóg kompulsywnego kupowania, mogą traktować zakupy jako formę radzenia sobie z trudnościami na różnych polach. Wówczas chwilowe uczucie przyjemności po zakupie postrzegają jako wynagrodzenie dyskomfortu emocjonalnego, silnego stresu czy sposób na nudę. Zakupoholizm może również rozwinąć się u osób, które borykają się z trudnymi momentami w życiu – np. stratą bliskiej osoby, epizodami depresyjnymi o różnym podłożu, zaburzeniami osobowości czy problemami w nawiązywaniu relacji. Wówczas chwilowe poczucie euforii i ulgi traktowane jest jako pożądany przez osobę uzależnioną stan rekompensujący jej dyskomfort, jakiego doświadcza. Mimo chwilowego działania, nie jest to jednak prawidłowy i bezpieczny sposób radzenia sobie z problemami natury psychologicznej, dlatego tak ważne jest uważne obserwowanie własnych nawyków zakupowych oraz reagowanie w przypadku zauważenia niepokojących symptomów. Na jakie objawy zakupoholizmu warto zwrócić szczególną uwagę?
Objawy zakupoholizmu
W dzisiejszych czasach, gdy konsumpcjonizm jest mocno rozwinięty, a robić zakupy – zarówno te stacjonarne, jak i przez internet – muszą wszyscy, pierwsze niepokojące objawy mogą być trudne do zaobserwowania. Także osoba, u której rozwija się nałóg kompulsywnego kupowania, może początkowo nie zdawać sobie sprawy z tego, że jej problem narasta. W pierwszym etapie uzależnienie od zakupów najczęściej kojarzone jest z nadmiernymi wydatkami na niepotrzebne rzeczy lub usługi. Zakupoholik może stać się tzw. łowcą promocji, który zacznie polować na wyjątkowe w jego opinii okazje w sklepach lub stopniowo nabywać produkty po ich standardowej cenie, ale z coraz większą częstotliwością – także wtedy, gdy nie są mu one potrzebne.
Wraz z rozwojem nałogu, u osoby zmagającej się z tym problemem, mogą pojawić się inne objawy – np. rozdrażnienie, niepokój, apatia i stany lękowe, które będą towarzyszyć jej w momencie, gdy nie będzie możliwe sfinalizowanie transakcji zakupowej. Wśród innych symptomów, które mogą, choć jednocześnie nie muszą się pojawić, wymienia się także stopniową utratę kontaktu z bliskimi, częste i niekontrolowane kierowanie tematu rozmów na kwestie związane z zakupami, a także zjawisko tolerancji, o którym mowa, gdy zakupoholik zaczyna wydawać na zakupy coraz więcej pieniędzy, ponieważ mniejsze zakupy nie będą w stanie wywołać z biegiem czasu pożądanego efektu euforycznego.
Na uwadze warto mieć fakt, że oniomania to poważne zaburzenie – nieleczone nie tylko pogłębia zaburzenia psychiczne i związany z nimi dyskomfort, ale może także prowadzić do problemów finansowych, szczególnie wtedy, gdy zakupoholik zacznie pożyczać pieniądze, sprzedawać własne cenne przedmioty lub kraść, aby zdobyć fundusze na kolejne zakupy. Jednocześnie cały proces oddziałuje negatywnie na osobę, której towarzyszy poczucie winy i czuje się bezsilna wobec wewnętrznego przymusu, traci tym samym poczucie własnej wartości, zrywa kontakt z bliskimi czy popada w apatyczne stany.
Terapia i leczenie zakupoholizmu
Życie wolne od nałogu kompulsywnego kupowania jest możliwe, a osoba uzależniona od zakupów może uzyskać niezbędne wsparcie. W wielu przypadkach, gdy samodzielne próby ograniczenia wydatków na niekontrolowane zakupy zawodzą, warto poszukać pomocy u specjalisty. Odpowiednim wsparciem może być ośrodek leczenia uzależnień, gdzie z pomocą ekspertów, możliwe będzie uświadomienie sobie istnienia nałogu. Zdobycie wiedzy na temat uzależnienia pomoże łatwiej stawić mu czoła.
Nałogowe kupowanie to uzależnienie behawioralne, którego leczenie odbywa się w ramach terapii psychologicznej. W oparciu o wywiad z pacjentem, własną wiedzę i doświadczenie, specjalista opracuje program terapii, który pomoże poznać źródła napięcia, jakie wyzwalają potrzebę dokonania zakupu. Warto pamiętać o tym, że przymus kupowania to często reakcja na nieprzepracowane wątki, utajone trudności czy ignorowane problemy natury psychicznej i bez wsparcia doświadczonego psychologa samodzielna walka na tym polu może okazać się trudna.
Nieleczony zakupoholizm może stać się przyczyną poważnych problemów. W zależności od potrzeb, doświadczony psychiatra, psycholog lub terapeuta będą w stanie rozpoznać ten rodzaj uzależnienia i wesprzeć pacjenta, który z biegiem czasu ma szansę nauczyć się rozładować napięcie w bezpieczny sposób i osiągnąć poprawę samopoczucia.
Jeśli szukasz zamkniętego ośrodka leczenia uzależnień na Śląsku, w którym uwolnisz się od zakupoholizmu skontaktuj się z nami: 792 020 244
