Lekomania – choroba podstępna i trudna do zdiagnozowania
Choć za skłonność do pojawienia się uzależnienia mogą odpowiadać predyspozycje genetyczne, część stosowanych produktów farmaceutycznych może zwiększać ryzyko lekomanii, ponieważ zawiera w swym składzie substancje, które wykazują działanie uzależniające – podobnie jak alkohol czy narkotyki. Tego typu niepożądane właściwości najczęściej mogą mieć lekarstwa o działaniu uspokajającym, przeciwbólowym, hormonalnym czy nasennym. Organizm może przyzwyczaić się do obecności niektórych substancji do tego stopnia, że jego codzienne funkcjonowanie ulega zaburzeniu w przypadku ich braku (nawet, gdy stosowanie samego leku nie jest już konieczne).
Dlaczego uzależnienie od środków farmaceutycznych może być trudne do zdiagnozowania? Podobnie jak w przypadku innych uzależnień, osoba nadużywająca określonych substancji często nie dostrzega swojego problemu i wypiera się go. Niejednokrotnie bliscy osoby uzależnionej także mają problem w szybkim rozpoznaniu problemu, ponieważ stosowanie leków samo w sobie nie budzi zwykle negatywnych skojarzeń i bywa postrzegane wprost odwrotnie – jako przejaw troski o własne zdrowie. Na co więc zwrócić szczególna uwagę, chcąc rozpoznać uzależnienie?
To musisz wiedzieć o uzależnieniu od leków, by je rozpoznać
Warto mieć na uwadze fakt, że zależność lekowa wiąże się nie tylko z wyraźnym nadużywaniem leków. Lekomania obejmuje cały zespół zachowań, a w przypadku poszczególnych osób nie muszą one pojawiać się jednocześnie i w każdym przypadku – są bowiem zależne od stopnia uzależnienia i samego pacjenta. Zastanawiając się nad tym, jak rozpoznać lekomanię, dobrze jest wiedzieć, że niejednokrotnie osoby borykające się z tym nałogiem ukrywają swoje problemy przed bliskimi, dlatego tak ważne jest poznanie wszystkich innych objawów mogących świadczyć o tym, że ktoś z naszych bliskich nadużywa leków.
Objawy uzależnienia od leków
Na pojawienie się problemu może wskazywać zarówno zbyt częste zażywanie leku, jak i stosowanie go przez długi czas, zwykle przekraczający okres zalecony przez lekarza. Niekiedy osoba uzależniona ingeruje w zasady przyjmowania leku i decyduje się na samodzielne zwiększanie dawki – zwykle w tajemnicy przed domownikami lub bliskimi. Dobrze jest jednak pamiętać o tym, że objawy uzależnienia od leków nie zawsze muszą być jednak tak oczywiste – w wielu przypadkach lekomania może wiązać się z dodatkowymi zachowaniami. Należą do nich m.in. bardzo częste wizyty u specjalisty, mające na celu uzyskanie recepty na określony lek, obsesyjne myśli związane z posiadaniem i przyjmowaniem środków farmaceutycznych lub panika wywołana sytuacją, w której takiego środka zabraknie. Lekomania, jak niemal każde uzależnienie, pochłania także energię – osoba zmagająca się z nałogiem może dodatkowo więc borykać się z bezsennością, zmęczeniem, napadami lęku czy poczuciem niepokoju.
Sposoby leczenia uzależnienia od leków
Aby pomóc osobie uzależnionej, warto porozmawiać z nią o tym, jakie zmiany w jej zachowaniu zauważyliśmy – szczególnie wówczas, gdy nie przyznaje się do uzależnienia. Dobrym pomysłem będzie także przedstawienie jej możliwych form leczenia tego problemu. Skuteczna terapia odwykowa może przybierać różne formy w zależności od stopnia uzależnienia i czynników indywidualnych. Niezależnie jednak od substancji uzależniającej, dobrym wyborem może okazać się wsparcie, jakie będzie w stanie zaoferować prywatny ośrodek terapii odwykowej. Specjaliści, w oparciu o wiedzę i doświadczenie, będą dążyć do tego, aby pacjent uświadomił sobie istnienie problemu, z jakim się zmaga. Jednocześnie służyć będą wsparciem i edukacja w zakresie konsekwencji nałogu czy metod, po jakie mogą sięgnąć najbliżsi osoby uzależnionej, aby móc skutecznie wspierać ją w wyzwaniach, jakie nieść będzie każdy kolejny etap leczenia.
Detoksykacja w leczeniu lekomanii
Zarówno leki uspokajające i nasenne, jak i leki przeciwbólowe czy hormonalne mogą zawierać w swym składzie substancje, które w nadmiarze są niebezpieczne dla zdrowia i życia. Stopniowo zwiększane dawki leku mogą stać się przyczyną zatrucia. Wówczas konieczna może okazać się detoksykacja, w ramach której odtruwanie organizmu i odstawienie leku odbywają się stopniowo, aż do całkowitego wyeliminowania substancji uzależniającej z użycia. Detoks lekowy ma spore szanse powodzenia, jeśli będzie prowadzony pod okiem doświadczonych ekspertów i jako jeden z elementów wieloaspektowego planu działania pozwalającego krok po kroku łagodzić niepożądane skutki fizyczne i psychiczne oraz nieprzyjemne objawy zespołu abstynencyjnego.
Terapia uzależnienia od leków
Doświadczony terapeuta, po przeprowadzeniu wywiadu i zapoznaniu się z indywidualnymi potrzebami i problemami pacjenta, będzie w stanie zaproponować mu odpowiednie kroki. Profesjonalny ośrodek terapii uzależnień działa w takich obszarach jak:
- terapia indywidualna i grupowa,
- odtruwanie organizmu i wsparcie, gdy pojawią się objawy zespołu abstynencyjnego,
- psychologiczna pomoc dla osoby walczącej z nałogiem, jak i jej bliskich.
Umiejętnie poprowadzona psychoterapia uzależnień może stać się przełomowym krokiem w życiu osoby zmagającej się z problemem lekomanii. Dlatego tak ważne jest nie tylko rozpoznawanie objawów, jakie mogą się pojawiać, ale także edukacja i budowanie świadomości społecznej w zakresie tego, jak dużym zagrożeniem jest nadużywanie leków. Warto pamiętać, że wcześniejsze wykrycie uzależnienia to większa szansa na skuteczne leczenie!
