Choć gry hazardowe sprawiają wrażenie jednej z popularnych form rozrywki, niosą ze sobą o wiele większe ryzyko niż jednorazowa przegrana. Uzależnienie od hazardu to poważny problem, który wymaga specjalistycznej pomocy. Kiedy można mówić o nałogu? Czy hazard niesie ze sobą tak negatywne skutki, jak alkoholizm czy narkomania? Jak go rozpoznać i jakie kroki podjąć, chcąc pomóc osobie uzależnionej? Czy ośrodek terapii będzie w stanie zapewnić skuteczne leczenie osobie, której trudno wyobrazić sobie życie bez gier hazardowych? Oto kilka istotnych aspektów, na jakie warto zwrócić uwagę, szukając odpowiedzi na te pytania!
Czym jest hazard?
Mianem hazardu określane są wszystkie gry, których wynik zależny jest od losu i nie mają na niego wpływu umiejętności gracza. Warto mieć na uwadze to, że do tego typu działań zaliczana jest nie tylko gra w kości, ruletka, gry liczbowe czy loteria, ale także m.in. wyścigi konne, obstawianie na giełdzie czy wykorzystanie przeznaczonych do tego automatów. Popularność zakładów hazardowych nie słabnie – podczas gdy niektórzy postrzegają je jako sposób na nudę lub rozrywkę, która może przyprawić o „dreszczyk emocji”, inni widzą w niej starania o to, by nieco pomóc fortunie. Nie każdy jednak wie, że tego typu działanie ma swoją ciemną stronę – od ryzyka, jakie towarzyszy grom hazardowym można się uzależnić. Jakie czynniki muszą się pojawić, by można było mówić o patologicznym podejściu do rozrywek o charakterze hazardowym?
Patologiczny hazard według DSM-IV
Amerykańska klasyfikacja DSM-III zdefiniowała hazard jako zaburzenie już w 1980 roku. Obecnie jednak stosowane są kryteria z 1994 roku. Według nich o patologicznym hazardzie można mówić, gdy osoba działająca w ten sposób wykazuje znaczną koncentrację na poszukiwaniu nowych sposobów rozgrywek, obstawia coraz wyższe stawki i traktuje grę, jako sposób na uporanie się z życiowymi problemami. Czas poświęcany na hazard wzrasta, kosztem dbałości o inne aspekty życia – przyjaciół, rodzinę, pracę czy inne obowiązki. Osoba uzależniona może także wpadać w pętlę niekończących się rozgrywek, po to, aby „odegrać się”, bywa nerwowa, gdy nadchodzi czas zakończenia gry, a swoje działania zaczyna ukrywać przed bliskimi. W skrajnych przypadkach może popadać w długi, a pieniądze na kolejne zakłady hazardowe zdobywać kosztem własnego majątku lub nawet wchodząc w konflikt z prawem, np. poprzez dopuszczenie się kradzieży.
Jak rozwija się uzależnienie od hazardu?
Uzależnienie od hazardu rozwija się etapami. Dla człowieka, który jest w stanie racjonalnie podejść do omawianej kwestii, zakłady hazardowe stanowią rozrywkę, są sposobem na przełamanie nudy. Problem pojawia się wówczas, gdy gracz zaczyna obsesyjnie myśleć o grze i związanych z nią wygranych – ta faza, która wiąże się z nadmiernym zainteresowaniem kasynem lub miejscami, w których można obstawiać zakłady bukmacherskie może być zaobserwowana przez bliskich osoby, u której rozwija się uzależnienie. Z czasem myśli te zaczynają dominować do tego stopnia, że hazardzista nie jest w stanie wyobrazić sobie czasu spędzanego w inny sposób, jednocześnie uzależniając się od emocji i ryzyka, jakie niesie ze sobą podejmowana aktywność. Faza desperacji i wizja wielkiej wygranej zaczynają popychać daną osobę do desperackich czynów w celu zdobycia pieniędzy na grę. Jako uzależnienie behawioralne, hazard jest bardzo niebezpieczny – w ciężkich przypadkach każda przegrana może wzbudzać poczucie winy, zaniża poczucie własnej wartości, a nawet może wywoływać myśli samobójcze. Wówczas umiejętnie poprowadzona rozmowa i nieignorowanie zauważanego problemu mogą okazać się istotnym krokiem wsparcia. Zwrócenie uwagi na objawy uzależnienia od hazardu może stać się początkiem na drodze do poszukiwania specjalistycznej pomocy.
Leczenie uzależnienia od hazardu – nie bój się prosić o pomoc!
Pierwszym kontaktem może być psycholog, który obiektywnie oceni skalę problemu i unaoczni pacjentowi problem uzależnienia. Równie dobrze jednak może być to ośrodek leczenia uzależnień, w którym osoby uzależnione od hazardu mogą liczyć na specjalistyczne wsparcie. Leczenie zazwyczaj przebiega indywidualnie i jest zależne od sytuacji pacjenta oraz fazy uzależnienia. W niektórych przypadkach to kompleksowy proces, który ma na celu sprawić, aby pacjent przestał grać, odzyskał racjonalny punkt widzenia i miał możliwość spłacić ewentualny dług, jaki ciąży na nim w wyniku przegranych lub zaciągniętych na poczet ten cel pożyczek. Leczenie to także specjalistyczna psychoterapia, która ma na celu przywrócić sobie uzależnionej racjonalny punkt widzenia, a tym samym – pokonać nałóg i pomóc lepiej radzić sobie z codziennością lub zatrzymać rozwój uzależnienia.
Zauważając u siebie symptomy mogące świadczyć o uzależnieniu lub dostrzegając takie objawy w kręgu znajomych lub rodziny, nie warto ich ignorować. Warto prosić o pomoc – problem uzależnienia niesie ze sobą poważne konsekwencje, a skuteczne leczenie uzależnienia od hazardu może okazać się szansą na ratunek, gdy ty lub bliska ci osoba zauważycie pierwsze niepokojące sygnały mogące świadczyć o rozwijającym się uzależnieniu.
